Cấp dưỡng sau ly hôn là một trong những vấn đề được quan tâm nhất sau khi có bản án/quyết định của Tòa án. Tuy nhiên, nhiều trường hợp một bên không thực hiện nghĩa vụ hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ của mình do nhiều yếu tố. Vậy sau ly hôn nghĩa vụ cấp dưỡng được pháp luật như thế nào? Trường hợp vợ/chồng không thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng thì phải làm gì để bảo vệ quyền lợi của mình? Luật Hùng Bách sẽ giải đáp những vấn đề trên thông qua bài viết dưới đây. Nếu còn thắc mắc liên hệ Luật Hùng Bách theo số điện thoại (Zalo/Viber/Whatsapp) 0973.444.828 để được tư vấn, giải đáp chính xác và kịp thời.

Cấp dưỡng là gì?

Việc đóng góp tiền hoặc tài sản để nuôi dưỡng con là những quyền và nghĩa vụ rất đỗi tự nhiên giữa cha mẹ và con. Dưới góc độ pháp lý, cấp dưỡng được quy định tại khoản 24 Điều 3 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014. 

Cấp dưỡng là việc một người có nghĩa vụ đóng góp tiền hoặc tài sản khác để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người không sống chung với mình mà có quan hệ hôn nhân, huyết thống hoặc nuôi dưỡng trong trường hợp người đó là người chưa thành niên, người đã thành niên mà không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình hoặc người gặp khó khăn, túng thiếu theo quy định của Luật này.

Trong hôn nhân; có thể hiểu một cách đơn giản cấp dưỡng sau ly hôn là việc cha mẹ không trực tiếp nuôi con phải đóng góp một khoản tiền hoặc tài sản để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của con. Trường hợp con được cấp dưỡng:

• Con chưa thành niên.
• Con trên 18 tuổi vẫn được cấp dưỡng trong trường hợp con đã thành niên mà không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.
• Người gặp khó khăn, túng thiếu.

Khi nào phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng?

Khi nào sẽ phát sinh nghĩa vụ cấp dưỡng? Có phải nghĩa vụ cấp dưỡng chỉ phát sinh khi cha mẹ ly hôn thôi có đúng không? Hay chỉ con dưới 18 tuổi mới thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng phải không? … Là những câu hỏi mà Luật Hùng Bách thường nhận được. Sau đây, chúng tôi sẽ giải đpá như sau:

Nghĩa vụ cấp dưỡng được đặt khi một bên không trực tiếp chăm sóc nuôi dưỡng con; có nghĩa vụ cấp dưỡng một khoản tiền; hoặc tài sản để nuôi con khi các bên vợ chồng đã thỏa thuận với nhau. Hoặc không thỏa thuận được họ yêu cầu Tòa án giải quyết; và đã có bản án của Tòa trong trường hợp này. (khoản 2 Điều 82 Luật Hôn nhân và gia đình 2014)

Như vậy, không chỉ khi cha mẹ ly hôn mới phải cấp dưỡng cho con mà khi không sống cùng con hoặc sống chung với con nhưng vi phạm nghĩa vụ nuôi dưỡng thì phải cấp dưỡng cho con. Mà nếu thuộc trường hợp tại Điều 110,111,112,113,114,115 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 thì vẫn phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng.

Ví dụ: Tại Điều 111 Luật Hôn nhân và gia đình 2014; con cái đã thành niên không sống chung với cha, mẹ cũng có nghĩa vụ cấp dưỡng cho cha mẹ trong trường hợp cha mẹ không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình

Như vậy, có thể thấy, việc cấp dưỡng xảy ra giữa những người có quan hệ huyết thống hoặc nuôi dưỡng khi không sống chung cùng nhau và người được cấp dưỡng không có khả năng lao động và tự nuôi sống bản thân chứ không hẳn chỉ xảy ra khi cha mẹ ly hôn. Tuy nhiên, các tranh chấp thường gặp về cấp dưỡng là tranh chấp cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn.

Quy định về mức trợ cấp nuôi con sau ly hôn?

Câu hỏi: Chào Luật sư. Tôi và chồng có một con gái hơn 3 tuổi. Do mâu thuẫn không thể hòa giải, cuộc sống chung không hạnh phúc, anh muốn ly hôn tôi. Sau thời gian suy nghĩ, phần vì thương con còn nhỏ; phần vì kinh tế; nhưng nhận thấy sự quyết tâm muốn ly hôn của anh và anh cũng đã công khai “cặp bồ”; tôi đồng ý ly hôn và muốn nuôi con. Tôi được biết, sau khi ly hôn, bên không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con. Vậy mức cấp dưỡng đó là bao nhiêu là phù hợp? Nhờ Luật sư tư vấn giúp tôi.

Trả lời:

Theo quy định tại khoản 2 Điều 82 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định nghĩa vụ; quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn như sau:

2. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.

Do đó, bạn có quyền yêu cầu chồng cấp dưỡng sau ly hôn để nuôi con chung

Về mức cấp dưỡng; hiện nay pháp luật không quy định mức cấp dưỡng cũng như tối thiểu và tối đa. Pháp luật sẽ ưu tiên để các bên thỏa thuận mức cấp dưỡng; trường hợp vợ chồng đã thỏa thuận được với nhau mức cấp dưỡng nuôi con; vợ chồng bạn thể nộp đơn đến Tòa yêu cầu công nhận thỏa thuận này.

Trường hợp bạn không thỏa thuận được bạn có thể gửi đơn ly hôn đơn phương giành quyền nuôi con; yêu cầu cấp dưỡng đến tòa án có thẩm quyền. Tòa án xem xét theo quy định tại Điều 116, 117 Luật Hôn nhân gia đình 2014.

Thứ nhất: Mức cấp dưỡng được xác định trên khả năng tài chính của bên cấp dưỡng.

Khả năng tài chính có thể được đánh giá thông qua giá trị tài sản mà chồng bạn sở hữu; nguồn thu nhập và những nghĩa vụ tài sản. Trường hợp chồng bạn ngoài mức thu nhập còn phải thực hiện nghĩa vụ chăm sóc bố mẹ già; hay nghĩa vụ thanh toán nợ,… Tòa án sẽ xem xét để cân đối.

Thứ hai: Mức cấp dưỡng được xác định dựa trên nhu cầu thiết yêu của người con.

Vậy nhu cầu thiết yếu là gì? Theo quy định tại khoản 20 Điều 3 Luật Hôn nhân gia đình 2014 nhu cầu thiết cầu là nhu cầu sinh hoạt thông thường về ăn, mặc, ở, học tập, khám bệnh, chữa bệnh và nhu cầu sinh hoạt thông thường khác không thể thiếu cho cuộc sống của mỗi người, mỗi gia đình.

Tòa án sẽ căn cứ vào nhu cầu thiết yếu để bạn nuôi con, mức cấp dưỡng này sẽ phù hợp với khu vực mà bạn đang ở, trường hợp sống ở khu vực phát triển nhu cầu, mức sống cao thì mức cấp dưỡng cũng cao hơn.

Ví dụ: Con bạn 3 tuổi, sống tại đô lại loại III, mỗi tháng cần tối thiểu:

• Tiền sữa: 500.000 đồng
• Tiền ăn: 1.000.0000 đồng
• Tiền gửi trẻ: 1.000.000 đồng
• Tiền bỉm, sữa: 500.000 đồng
• Tiền khám bệnh: 500.000 đồng
• Chi phí khác: Tiền xăng xe, đưa con đi khu vui chơi: …
• Tiền thuê nhà (nếu có): …

Mức thu nhập của chồng bạn là 15.000.000/tháng. Và không phải thực hiện nghĩa vụ trả nợ hay nuôi ba mẹ già. 

Bạn có thể yêu cầu cấp dưỡng từ 4.000.000 – 6.000.000; yêu cầu này được coi là hợp lý.

Hồ sơ khởi kiện yêu cầu cấp dưỡng cho con sau ly hôn.

Khi xảy ra tranh chấp về quyền nuôi con, yêu cầu cấp dưỡng khi ly hôn. Người khởi kiện ly hôn giành quyền nuôi con, yêu cầu cấp dưỡng cần chuẩn bị những giấy tờ sau đây:

• Đơn khởi kiện yêu cầu thực hiện cấp dưỡng.
• CCCD/CMND/Hộ chiếu của vợ chồng (Bản sao chứng thực).
• Sổ hộ khẩu hoặc giấy tờ khác chứng minh nơi cư trú vợ chồng (Bản sao, chứng thực).
• Giấy khai sinh của con (Bản sao chứng thực).
• Bản án/Quyết định ly hôn.
• Chứng cứ chứng minh thu nhập/ khả năng tài chính của bên thực hiện nghĩa vụ.
• Tài liệu, chứng cứ chứng minh bên vợ/chồng vi phạm nghĩa vụ cấp dưỡng; 

Xem thêm: HƯỚNG DẪN GIÀNH QUYỀN NUÔI CON KHI LY HÔN 

Câu hỏi: Chào Luật sư. Tôi và vợ ly hôn được 02 năm. Trong bán án ly hôn của Tòa có quy định tôi phải thực hiện nghĩa vụ cho con mức 7.000.000 đồng một tháng cho đến khi con trưởng thành. Tuy nhiên, thời gian gần đây, công ty tôi làm ăn sa sút, cắt giảm ngân sách; Nên mức lương của tôi chỉ còn 2/3 lúc trước; mặt khác phần vì mẹ tôi đã già yếu nên phải thường xuyên tới lui bệnh viện; dẫn đến việc tài chính tôi vô cùng hạn hẹp. Được biết nếu không thực hiện nghĩa vụ thì vi phạm pháp luật. Nhờ Luật sư tư vấn giúp, tôi nên làm như thế nào.

Trả lời:

Chào anh! Luật Hùng Bách tư vấn cho anh như sau:

Theo quy định của pháp luật tại khoản 2 Điều 116 Luật Hôn nhân gia đình 2014: 

“Điều 116. Mức cấp dưỡng

…..

2. Khi có lý do chính đáng, mức cấp dưỡng có thể thay đổi. Việc thay đổi mức cấp dưỡng do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.”

Trường hợp 1: Trước hết, anh nên trao đổi thỏa thuận với vợ về vấn đề này, nếu như vợ chồng thỏa thuận được một mức cấp dưỡng hợp lý; vợ chồng thực hiện theo thỏa thuận. 

Trường hợp 2: Mặc dù đã trao đổi thỏa thuận nhưng vợ không đồng ý và yêu cầu giữ nguyên mức cấp dưỡng theo bản án của Tòa án, anh có thể yêu cầu Tòa án xem xét thay đổi mức cấp dưỡng. Lúc này, anh chuẩn bị hồ sơ và nộp đến Tòa án có thẩm quyền.

Hồ sơ bao gồm: 

• Đơn khởi kiện yêu cầu thay đổi mức cấp dưỡng.
• CCCD/CMND/Hộ chiếu của vợ chồng (Bản sao chứng thực).
• Sổ hộ khẩu hoặc giấy tờ khác chứng minh nơi cư trú vợ chồng (Bản sao, chứng thực).
• Giấy khai sinh của con (Bản sao chứng thực).
• Bản án/Quyết định ly hôn.
• Chứng cứ chứng minh thu nhập/ khả năng tài chính của bên thực hiện nghĩa vụ. Bảng lương công ty, … Bệnh án có khoản chi tiêu viện phí của mẹ,…

Trường hợp vẫn còn thắc mắc về vấn đề yêu cầu cấp dưỡng; yêu cầu thay đổi cấp dưỡng sau ly hôn bạn liên hệ Luật sư ly hôn Luật Hùng Bách qua số điện thoại/zalo: 0973.444.828 được tư vấn, hỗ trợ về hồ sơ, thủ tục cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn. 

                                                                                                     Luật sư hôn nhân gia đình – 0973.444.828

Thủ tục khởi kiện ly hôn giành quyền nuôi con, cấp dưỡng

Con cái vốn là “tài sản” quý giá nhất của ba mẹ. Do đó, khi vợ chồng ly hôn, thường muốn giành quyền được trực tiếp chăm sóc và nuôi dưỡng con, đồng thời yêu cầu bên còn lại có nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con. Thủ tục khởi kiện ly hôn giành quyền nuôi con, yêu cầu cấp dưỡng được quy định như thế nào?

Bước 1: Chuẩn bị đầy đủ hồ sơ. Đặc biệt là các bằng chứng chứng minh khả năng nuôi con của bản thân, thu nhập khả năng tài chính của bên kia để yêu cầu mức cấp dưỡng phù hợp (nếu có).

Bước 2: Nộp hồ sơ đến Tòa án nhân dân có thẩm quyền.

Bước 3:  Tham gia các phiên họp, phiên hòa giải, các buổi lấy lời khai tại tòa;

Bước 4: Tham gia phiên tòa xét xử ly hôn giành quyền nuôi con, cấp dưỡng. 

Bước 5: Nhận bản án, quyết định ly hôn giành quyền nuôi con, cấp dưỡng để thi hành hoặc thực hiện thủ tục kháng cáo khi không đồng ý với quyết định của Tòa án.

Xem thêm: BẰNG CHỨNG ĐỂ GIÀNH QUYỀN NUÔI CON GỒM NHỮNG GÌ?

Hồ sơ, thủ tục yêu cầu cấp dưỡng sau ly hôn

Câu hỏi: Tôi và chồng đã ly hôn theo Bản án của Tòa án huyện V. Theo đó, sau khi ly hôn tôi được quyền nuôi con (một con gái 3 tuổi) và chồng có nghĩa vụ cấp dưỡng hàng tháng cho con là 4 triệu đồng. Tuy nhiên, sau khi ly hôn, chồng tôi thực hiện cấp dưỡng được hai lần, từ đó đến nay đã hơn 1 năm nhưng chồng tôi chưa thực hiện cấp dưỡng thêm lần nào. Mẹ đơn thân nuôi con một mình, tôi cảm thấy vất vả vô cùng, cha bé lại vô tâm, thiếu trách nhiệm như vậy. Luật sư cho tôi hỏi, tôi phải làm gì để buộc chồng tôi phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con theo Bản án của Tòa án?

Trả lời:

Chào bạn, do chồng bạn không chấp hành bản án có hiệu lực của Tòa án nên bạn có quyền yêu cầu cơ quan thi hành án cưỡng chế buộc chồng bạn phải thực hiện nghĩa vụ. Lúc này bạn chuẩn bị hồ sơ gửi đến Chi cục thi hành án nơi chồng bạn đang cư trú;

Hồ sơ bao gồm:

• Đơn yêu cầu thi hành án (Mẫu số: 04-THADS)
• Bản án ly hôn có hiệu lực của Tòa án.
• Tài liệu liên quan khác (sao kê ngân hàng, chứng cứ cho thấy rằng chồng bạn đã không thực hiện nghĩa vụ,…)

Lưu ý: Thời hạn để yêu cầu thi hành là 05 năm kể từ ngày từ ngày bản án có hiệu lực. 

Thủ tục yêu cầu thi hành án:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ yêu cầu cơ quan thi hành án cưỡng chế thi hành án.

Bước 2: Cơ quan THADS phải kiểm tra nội dung yêu cầu và các tài liệu kèm theo, vào sổ nhận yêu cầu thi hành án và thông báo bằng văn bản cho người yêu cầu. Nếu như hồ sơ hợp lệ Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự ra quyết định thi hành án. 

Bước 3: Sau khi ra quyết định thi hành án, Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự phân công Chấp hành viên thực hiện các trình tự thủ tục thi hành án.

Trong thời hạn 03 ngày làm việc, chấp hành viên tiến hành gửi Quyết định về thi hành án kể từ ngày ra văn bản cho đương sự, người có quyền, nghĩa vụ liên quan để họ thực hiện quyền, nghĩa vụ theo nội dung của văn bản đó.

Bước 4: Trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày hết thời hạn tự nguyện thi hành án mà người phải thi hành án không tự nguyện thi hành thì Chấp hành viên tiến hành “xác minh điều kiện thi hành án“.

Bước 5: Hết thời hạn tự nguyện thi hành án, người phải thi hành án có điều kiện thi hành án (có tài sản) mà không tự nguyện thi hành án thì bị cưỡng chế. Chấp hành viên sẽ thực hiện các quy trình thủ tục định giá, bán đấu giá tài sản của người phải thi hành án để thi hành án cho người yêu cầu.

Thực hiện cấp dưỡng nuôi con khi ly hôn như thế nào?

Sau khi đã có quyết định/bản án của Tòa án về ly hôn, nuôi con chung. Bên phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng thực hiện nghĩa vụ nuôi con, cụ thể pháp luật Việt Nam quy định như sau:

Điều 110. Nghĩa vụ cấp dưỡng của cha, mẹ đối với con

Cha, mẹ có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chưa thành niên, con đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình trong trường hợp không sống chung với con hoặc sống chung với con nhưng vi phạm nghĩa vụ nuôi dưỡng con.

Về phương thức cấp dưỡng: 

Cấp dưỡng theo định kỳ: Việc cấp dưỡng có thể được thực hiện định kỳ hàng tháng, hàng quý, nửa năm, hàng năm 

Qua đó; phương thức thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng giữa các thành viên trong gia đình được quy định rất mềm dẻo, linh hoạ tạo điều kiện cho các bên lựa chọn phương thức dễ dàng, thuận lợi, phù hợp nhất trong việc thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng. Các bên được thỏa thuận về nghĩa vụ cấp dưỡng bằng tiền hoặc tài sản theo phương thức định kỳ hàng tháng, hàng quý, nửa năm, hàng năm.

Việc lựa chọn phương thức nào trước hết dựa trên sự thỏa thuận giữa các bên, nếu các bên không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết căn cứ vào mức thu nhập của người có nghĩa vụ cấp dưỡng cũng như chi phí cho các nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng trừ trường hợp cấp dưỡng cho con sau khi cha mẹ ly hôn theo tinh thần Nghị quyết 02/2000 của HĐTPTANDTC, khi các bên không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định phương thức cấp dưỡng định kỳ hàng tháng.

Cấp dưỡng một lần: Phương thức thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng một lần. Theo đó việc nghĩa vụ cấp dưỡng một lần được thực hiện trong 4 trường hợp:

• Nếu người có nghĩa vụ cấp dưỡng có khả năng thực tế và được người cấp dưỡng đồng ý;
• Theo yêu cầu của người có nghĩa vụ cấp dưỡng và được Tòa án đồng ý;
• Theo yêu cầu của người được cấp dưỡng (hoặc người giám hộ) trong trường hợp người có nghĩa vụ cấp dưỡng thường xuyên có các hành vi phá tán tài sản hoặc cố tính trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng mà hiện có tài sản để thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng một lần và được tòa án chấp nhận;
• Theo yêu cầu của người trực tiếp nuôi con khi vợ chồng ly hôn mà có thể trích phần tài sản được chia của bên có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con thì có thể thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng một lần.

Về thời hạn cấp dưỡng:

Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 chỉ quy định về thời điểm chấm dứt nghĩa vụ cấp dưỡng tại Điều 114 mà không quy định thời điểm vợ hoặc chồng thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con khi vợ chồng ly hôn là bắt đầu từ lúc nào. Vậy Tòa án có ghi thời điểm buộc người không trực tiếp nuôi con cấp dưỡng nuôi con vào quyết định, bản án của Tòa án không. Nếu có thì thời điểm cấp dưỡng nuôi con tính từ lúc nào. Vấn đề này hiện chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể nên thực tiễn đang có nhiều quan điểm khác nhau. Thông thường thời điểm cấp dưỡng được Tòa án ấn định trong bản án/ quyết định.

Liên hệ luật sư ly hôn – Luật Hùng Bách.

Trên đây là bài viết của Luật Hùng Bách về “Quy định về việc cấp dưỡng sau ly hôn”. Nếu bạn có thắc mắc hoặc cần tư vấn, hỗ trợ thủ tục yêu cầu cấp dưỡng sau ly hôn, vui lòng liên hệ Luật Hùng Bách theo một trong các phương thức sau:

• Văn phòng Hồ Chí Minh: Số 306 Nguyễn Văn Lượng, phường 16, quận Gò Vấp, Hồ Chí Minh.
• Điện thoại (Zalo/Viber/Whatsapp): 0973.444.828
• Fanpage: https://www.facebook.com/LuatHungBach – https://www.facebook.com/Lhb.hcm
• Trang web: https://lhblaw.vn/ – https://luathungbach.vn/
• Email: luathungbach.hcm@gmail.com

Trân trọng./.

V.