Theo quy định của pháp luật; di chúc là một trong những cơ sở để phân chia di sản một cách nhanh chóng và phù hợp với ý chí; nguyện vọng của người mất. Tuy nhiêu rất nhiều người lầm tưởng rằng không có di chúc thì không thể được thừa kế. Mời bạn đọc tham khảo bài viết dưới đây của Luật Hùng Bách về vấn đề này. Trường hợp bạn cần hỗ trợ tư vấn hãy liên hệ Luật sư Thừa kế qua số điện thoại; zalo: 0979.564.828 để được tư vấn hỗ trợ.
MỤC LỤC
Quyền thừa kế khi không có di chúc
Quyền thừa kế được pháp luật quy định tại Điều 609 Bộ luật dân sự 2015 (BLDS 2015):
“Cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình; để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật; hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật. Người thừa kế không là cá nhân có quyền hưởng di sản theo di chúc.”
Như vậy, từ quy định trên chúng ta có thể hiểu rằng thừa kế được chia thành thừa kế theo pháp luật và thừa kế theo di chúc.
Theo quy định tại Điểm a, Khoản 1, Điều 650 BLDS 2015 trong trường hợp người để lại di sản mất nhưng không để lại di chúc thì việc thừa kế không có di chúc sẽ tuân thủ theo các quy định của pháp luật.
Xem thêm: CÁCH LẬP DI CHÚC VIẾT TAY HỢP PHÁP
Cách chia tài sản thừa kế không có di chúc
Tại quy định tại Điều 649 BLDS 2015 chúng ta có thể hiểu rằng: thừa kế theo pháp luật là hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế sẽ do pháp luật quy định.
Chia thừa kế theo pháp luật là việc chia phần tài sản thừa kế của người chết theo hàng thừa kế mà không theo ý chí của người để lại di sản.
Theo quy định tại Khoản 1 Điều 651 BLDS 2015 thì hàng thừa kế bao gồm:
“Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.”.
Trong trường hợp phân chia di sản thừa kế theo pháp luật thì di sản sẽ được phân chia theo thứ tự hàng thừa kế. Những người trong hàng thừa kế thứ nhất sẽ được ưu tiên hưởng di sản thừa kế bằng nhau.
Trường hợp những người ở hàng thừa kế trước đó không còn ai do đã chết; không có quyền hưởng di sản; bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản. Thì những người ở hàng thừa kế sau mới được hưởng di sản.
Ngoài ra, một trường hợp đặc biệt được quy định tại Điều 652 BLDS 2015 về thừa kế vị. Nếu con của người để lại di sản chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà đáng ra bố hoặc mẹ cháu được hưởng nếu còn sống; Trường hợp cháu cũng chết trước hoặc cùng thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.
Câu hỏi: Chào Luật sư! Nhờ Luật sư tư vấn cho em vấn đề sau: Ba mẹ kết hôn năm 1990 và có hai người là em và anh trai; trước khi kết hôn ba em được ông bà nội có cho riêng một mảnh đất tại quận Gò Vấp, Tp. Hồ Chí Minh. Sau đó, ông bà nội em mất (không nhớ rõ năm mất). Đến năm 2021, ba em đột ngột qua đời và không để lại di chúc. Luật sư tư vấn giúp em mảnh đất của ba em được phân chia như thế nào? Rất mong nhận được sự phản hồi từ Luật sư. Em xin chân thành cảm ơn!
Trả lời: Luật sư Luật Hùng Bách xin tư vấn về trường hợp thừa kế đất đai không có di chúc của em như sau:
Theo như em cung cấp thì mảnh đất này được ông bà nội tặng cho riêng ba em. Nên có thể xác định được mảnh đất này là tài sản riêng của ba em. Đến năm 2021, ba em mất không để lại di chúc cho nên di sản thừa kế sẽ được phân chia theo pháp luật.
Tại Điểm a Khoản 1 Điều 651 BLDS 2015; “Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ; ba chồng; cha đẻ; mẹ đẻ; cha nuôi; mẹ nuôi; con đẻ; con nuôi của người chết”. Đến nay 2021, khi ba em mất thì cha mẹ của ba em đã mất. Nên có thế xác định những người được hưởng thừa kế bao gồm: mẹ em; em và anh trai. Mảnh đất là di sản thừa kế sẽ được chia đều cho cả 3 người.
Thủ tục phân chia tài sản thừa kế không có di chúc
Sau đây chúng tôi xin khái quát thủ tục chia tài sản thừa kế không có di chúc thành các bước như sau:
Bước 1: Xác định những người được hưởng tài sản thừa kế khi không có di chúc
Để phân chia di sản thừa kế khi không có di chúc; cần xác định được những người được hưởng tài sản thừa kế theo hàng thừa kế. Cách xác định chúng tôi đã trình bày ở phần “Cách chia tài sản thừa kế không có di chúc”. Trên cơ sở đó, chúng ta mới xác định được mức hưởng di sản thừa kế của từng người.
Bước 2: Tổ chức họp mặt những người thừa kế
Theo quy định tại Điều 656 BLDS 2015 thì những người thừa kế có thể họp mặt để thỏa thuận việc:
- Cử người quản lý di sản; người phân chia di sản; xác định quyền, nghĩa vụ của những người này.
- Cách thức phân chia di sản.
Sau khi những người thừa kế đã thỏa thuận được việc phân chia di sản thì những người này cần lập thành văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế.
Tuy nhiên, theo quy định tại Điểm c Khoản 3 Điều 167 Luật Đất đai năm 2013 và Khoản 4 Điều 57 Luật công chứng 2014; đối với văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế là quyền sử dụng đất phải được công chứng, chứng thực.
Bước 3: Chuyển giao tài sản cho những người thừa kế.
- Đối với di sản thừa kế không phải là quyền sử dụng đất và tài sản khác gắn liền với đất. Sau khi lập văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế thì những người thừa kế tiến hành giao nhận tài sản thừa kế theo như thoả thuận đã lập.
- Đối với di sản thừa kế là quyền sử dụng đất và tài sản khác gắn liền với đất. Sau khi văn bản thỏa thuận phân chia di sản được công chứng và niêm yết theo quy định của pháp luật. Thì người thừa kế phải làm thủ tục đăng ký biến động ở tại Văn phòng đăng ký đất đai.
Xem thêm: THỦ TỤC KHAI NHẬN DI SẢN THỪA KẾ
Luật sư giải quyết tranh chấp tài sản thừa kế không có di chúc
Tranh chấp tài sản thừa kế không có di chúc là một trong những tranh chấp thường hay phát sinh. Đặt biệt, là những tranh chấp về quyền thừa kế đất đai không có di chúc. Gần đây Luật Hùng Bách tiếp nhận tư vấn một vụ việc như sau:
Câu hỏi: Chào Luật sư! Nhờ Luật sư hướng dẫn giúp em vụ việc như sau: Bố mẹ em có ba người con; ông bà nội ngoại đã mất từ lâu. Bố em mất năm 2005 và mẹ em mất năm 2009; khi mất không để lại di chúc. Lúc còn sống bố mẹ em có tạo lập được một mảnh đất diện tích 500m2 ở Tiền Giang. Vì lý do làm ăn nên em và chị em lên thành phố Hồ Chí Minh sinh sống; để cho anh hai sống và quản lý đất trên. Nay tôi và chị tôi muốn nhận phần di sản trên. Nhưng anh tôi không đồng ý thì tôi phải làm như thế nào?
Trả lời: Luật sư tư vấn cho bạn như sau:
Theo quy định tại Điều a Khoản 1 Điều 651 BLDS 2015; thì những người được hưởng thừa kế bao gồm: em; chị em và anh hai của em. Em và chị em điều có quyền được hưởng di sản thừa kế trên. Trong trường hợp anh hai của em không đồng ý việc phân chia di sản thừa kế thì:
- Các hàng thừa kế nên tiến hành tổ chức họp mặt cả ba anh em để tiến hành thuyết phục và thương lượng. Trong trường hợp này em cân nhắc nhờ Luật Hùng Bách tư vấn các quy định của pháp luật về thừa kế để việc thương lượng diễn ra thuận lợi hơn.
- Trường hợp vẫn không thể thương lượng được em và chị em có thể gửi yêu cầu khởi kiện đến Toà án nhân dân cấp huyện nơi có di sản thừa kế theo Điều 35, Điều 39 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 để yêu cầu giải quyết việc phân chia di sản thừa kế. Toà án sẽ căn cứ vào di sản thừa kế, quy định về chia thừa kế, và các bằng chứng, chứng cứ khác để đưa ra quyết định phân chia di sản thừa kế hợp lý nhất.
Dịch vụ luật sư thừa kế không có di chúc
LUẬT HÙNG BÁCH với đội ngũ cán bộ cũng như Luật sư thừa kế có nhiều năm kinh nghiệm trong việc giải quyết các vấn đề tranh chấp sẵn sàng hỗ trợ khách hàng những công việc sau:
- Tư vấn về quyền thừa kế, quyền thừa kế đất đai khi không có di chúc;
- Tư vấn quy định pháp luật về thừa kế theo di chúc; thừa kế theo pháp luật, di sản thừa kế;
- Tư vấn pháp xác định hàng thừa kế để chia thừa kế;
- Tư vấn; giải quyết tranh chấp trong việc chia thừa kế;
- Tư vấn các quy định về quản lý; phân chia; thanh toán di sản thừa kế là quyền sử dụng đất đai;
- Tư vấn pháp luật về thủ tục khởi kiện phân chia di sản thừa kế khi không có di chúc.
- Hướng dẫn cho khách hàng trình tự thủ tục khởi kiện và soạn đơn khởi kiện gửi đến Tòa án có thẩm quyền;
- Tham gia tố tụng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của khách tạ Tòa án.
Liên hệ Luật sư thừa kế – Luật Hùng Bách
Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Hùng Bách về “Không có di chúc có được thừa kế không“. Mọi thắc mắc xin liên hệ Công ty Luật Hùng Bách theo các phương thức sau:
- Điện thoại (Zalo/Viber/Whatsapp): 0979.564.828
- Fanpage: https://www.facebook.com/LuatHungBach – https://www.facebook.com/Lhb.hcm
- Trang web:https://lhblaw.vn/ – https://luathungbach.vn/
- Email: luathungbach.hcm@gmail.com
Trân trọng!
NĐT
